ÖĞÜTME ÖNCESİ TAHIL TEMİZLEME SÜRECİ VE BİLİNMESİ GEREKENLER

Hasattan sofralarımıza ulaşmasına kadar çeşitli aşamalardan geçen buğday, kalite ve insan sağlığı açısından risk oluşturan birçok doğal ve doğal olmayan kirletici maddeye maruz kalmaktadır. Tüm bu kirletici maddelerin işlenerek un haline getirilip yemek masasına bitmiş ürün olarak gelmeden önceki halinden uzaklaştırılması çok önemlidir.

İnsan için temel besin maddelerinden biri olan ekmeğin hammaddesi buğdaydır. Hasattan sofralarımıza ulaşmasına kadar çeşitli aşamalardan geçen buğday, kalite ve insan sağlığı açısından risk oluşturan birçok doğal ve doğal olmayan kirletici maddeye maruz kalmaktadır. Tüm bu kirletici maddelerin işlenerek un haline getirilip yemek masasına bitmiş ürün olarak gelmeden önceki halinden uzaklaştırılması çok önemlidir. Bugün değirmenlerde bulunan temizleme ve ayırma teknolojileri, bu temizleme işlemlerini başarıyla gerçekleştirmektedir.

Tahıl temizleme işleminde kaç farklı aşama vardır? Bu aşamalarda ne tür teknolojiler kullanılıyor? İyonun öne çıkan özellikleri ve bu teknolojilerin kullanımı nelerdir? Etkili bir tahıl temizliği neden önemlidir ve bu işlemin kalite veya diğer faktörler üzerindeki etkileri nelerdir? Tüm bu soruları ve daha fazlasını sektörün önde gelen teknoloji çözümleri üreticilerine soruyoruz. İmaş Makine Sanayi A.Ş. Genel Müdürü Mustafa ÖZDEMİR, Genç Değirmen A.Ş. Genel Müdür Yardımcısı Hüsamettin Ali ÇAĞLAR ve Alapala Makina Proses Müdürü Mustafa KÖROĞLU sorularımızı yanıtladı.

DEĞİRMENCİLİKTE TEMİZLEME VE AYIKLAMA
Değirmencilik endüstrisinde, ön öğütmede kullanılan temizleme ve ayırma aşamaları nelerdir?

Mustafa ÖZDEMİR - İmaş Makine Sanayi A.Ş
İmaş'ta yapılan tüm operasyonları akademik ve pratik bir bakış açısıyla değerlendiriyor ve Ar-Ge kapsamında ele alıyoruz. Öncelikle, değirmencilik işinde kullanılan “depolama” terimini ve “temizlik” kavramını anlamamız gerekiyor. Bizim için bir temizleme işlemi, yabancı maddelerin tanecikli bir üründen ayrılmasını ve tahıllardaki kirleticilerin giderilmesini içerir.

Sınıflandırma ve kontaminasyon hakkında konuşurken, tüm fiziksel, kimyasal ve biyolojik faktörler dikkate alınmalıdır. Öğütülemeyen yabancı madde olarak tanımlanan malzemeler tahıldan temizlenmelidir. Un veya irmik değirmenciliğinde, buğday öğütülmeden önce üç aşamalı bir temizleme sürecinden geçer. Bu aşamalarda kaba ve detaylı temizlik yapılır. Kaba temizleme, hedeflenen tahılların çeşitli yöntemler kullanılarak malzemeden ayrıştırılmasıdır. Detaylı temizlik, öğütülecek olan tanelerden, öğütme ürününe geçmemesi ve ulaşmaması gereken tüm fazlalık ve kirleticilerden arındırılmasıdır. Ürün değirmene girdiğinde kaba temizlik başlar. Öğütülmeden önce baskın detaylı temizlik yapılır ve ardından tahıl öğütülmeye gönderilir. Un ve irmik değirmenciliğinde bu aşamalar POST, MAIN ve FINAL temizleme olarak adlandırılır.

Hüsamettin Ali ÇAĞLAR - Genç Değirmen A.Ş.
Kaliteli un elde etmek için öğütmeden önce buğdayın yabancı maddelerden ve lekelenmiş buğdaydan arındırılmış şekilde depolanması gerekir. Bu yabancı maddeleri ve kirli buğdayı yok etmek için 5 prensip kullanılabilir. Bunlar, boyuta göre sıralama, belirli ağırlığa göre sıralama, hava direncine göre sıralama, doğal özelliklere göre sıralama ve şekle göre sıralama şeklindedir.

Boyuta göre sıralama: Şimdiye kadarki en kolay temizleme prensiplerinden biri olan eleme / ayırma yöntemidir. Buğdaydan daha küçük veya daha büyük olan maddeler, döndürme, sallama ve ileri geri hareketlerle sınıflandırılır. Bu aşamada tambur filtreler ve atık temizleyiciler gibi makineler kullanılır.

Spesifik ağırlığa göre sıralama: Kontaminasyonun bir kısmı buğday ile aynı boyutta olabilir ve boyuta göre ayırarak ortadan kaldırılamaz. Bu tür bir sıralama, titreşim ve ayarlanabilir hava akımı kullanılarak gerçekleştirilebilir. Son yıllarda çoklu ayıklamayı sağlayabilen bazı makineler geliştirilmiştir. Spesifik ağırlığa göre ayırma yapabilen makineler, taş ayırıcılar, hafif tane ayırıcılar, yoğunlaştırıcılar ve kombine makinelerdir.

Hava direncine göre sınıflandırma: Bu işlem, buğdaydan daha hafif olan malzemelerin yanı sıra toz, kum ve yem gibi diğer atıkların temizlenmesine yardımcı olur. Buğday, havalandırma davlumbazları yardımıyla hava kanalları ve radyal tırmıklar gibi ekipmanlar kullanılarak söz konusu kirleticilerden arındırılır.

Doğal özelliklere göre sıralama: Doğal özellikler metal kirliliğine atıfta bulunurken son yıllarda renkleri de içine almaya başlamıştır. Metal kirlenmesini önlemek için çeşitli mıknatıslar vardır. Tambur mıknatıslar, kademeli mıknatıslar, çubuk mıknatıslar ve elektromıknatıslar gibi… Metallerin prosesten çıkarılması, makineye zarar verebileceği ve toz patlaması riski oluşturabileceği için önemlidir. Renge göre sıralamada, bir rengin farklı tonlarını ayırmak mümkün değildir. Bu, elektronik gözler ve pnömatik hava jetleri kullanılarak elde edilir.

Şekle göre sıralama: Atık malzemelerin boyutu ve özgül ağırlığı buğday ile aynı olduğunda, şekle göre ayırma kullanılabilir. Bu, disk, spiral ve silindir ayırıcılar kullanılarak elde edilir. Bu süreç, özellikle yüksek kapasiteli triyörler kullanılarak son yıllarda daha verimli hale geldi.